Her iki yapı da Bizans döneminde inşa edilmiş ve Osmanlı döneminde cami olarak ibadete açılmıştır.
Bu iki yapının ortak özellikleri şunlardır:
İki yapı da bazilika planlıdır. Bu, yapının ortasında bir koridor ve iki yanında ikişer koridor bulunan bir plana sahip olduğu anlamına gelir.
İki yapının da merkezi bir kubbesi vardır. Bu kubbe, yapının ana mekanını aydınlatır ve görsel olarak vurgular.
İki yapının da duvarları, fresklerle süslenmiştir. Bu freskler, dini temalar ve figürler tasvir eder.
Bu ortak özelliklerin yanı sıra, iki yapı arasında bazı farklılıklar da vardır. Örneğin, Trabzon Ayasofya Camii, İstanbul Ayasofya Camii'nden daha küçüktür. Ayrıca,
Trabzon Ayasofya Camii'nin kubbesi, İstanbul Ayasofya Camii'nin kubbesine göre daha küçük ve daha alçaktır.
İşte iki yapı arasındaki bazı farklılıklar:
Boyut: Trabzon Ayasofya Camii, İstanbul Ayasofya Camii'nden yaklaşık 2 kat daha küçüktür.
Kubbe büyüklüğü: Trabzon Ayasofya Camii'nin kubbesi, İstanbul Ayasofya Camii'nin kubbesine göre yaklaşık 1 kat daha küçüktür.
Mimari tarz: Trabzon Ayasofya Camii, Bizans ve Selçuklu mimarisinin bir karışımıdır. İstanbul Ayasofya Camii ise, tamamen Bizans mimarisine aittir.
Dini geçmiş: Trabzon Ayasofya Camii, hem kilise hem de cami olarak kullanılmıştır. İstanbul Ayasofya Camii ise, 1453 yılında Osmanlılar tarafından fethedilene kadar kilise olarak kullanılmıştır.
Sonuç olarak, Trabzon Ayasofya Camii ve İstanbul Ayasofya Camii, hem benzerlik hem de farklılıklar gösteren iki önemli tarihi yapıdır. Bu yapılar, Bizans ve Osmanlı medeniyetlerinin önemli örnekleridir.
